Thư gửi anh chị em giáo chức Công giáo nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20.11.2023

THƯ GỬI ANH CHỊ EM GIÁO CHỨC CÔNG GIÁO
NHÂN NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20.11.2023

Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới lần thứ 16 vừa kết thúc giai đoạn I tại Rôma, với chủ đề “Hướng đến một Hội Thánh hiệp hành: Hiệp thông – Tham gia – Sứ vụ”. Với chủ đề này, Đức Thánh Cha Phanxicô ước mong và kêu gọi tất cả mọi thành phần Dân Chúa trong Hội Thánh, dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, cùng nhau gặp gỡ, lắng nghe và phân định, để hoán cải và canh tân sứ mạng truyền giáo của mình trong thế giới hôm nay. Ngài còn khẳng định: không có hiệp hành là không có sự hiện diện của Chúa Thánh Thần. Thiếu vắng sự hiện diện nền tảng này, mọi hoạt động của Giáo hội đều không nằm trong ý muốn của Thiên Chúa. Ngày 20/4/2022, đáp lại lời chào mừng từ phái đoàn của “Dự án Giáo dục Công giáo Thăng tiến các nhà Nghiên cứu Toàn cầu”: giáo dục không chỉ truyền tải kiến thức, nhưng còn dành không gian cho lĩnh vực tâm linh và mục vụ, cũng như những gì người già có thể truyền cho thế hệ trẻ, Đức Thánh Cha nhắc lại tầm quan trọng của một nền giáo dục năng động, theo đó nhà giáo dục đích thực là người biết đồng hành, lắng nghe và đối thoại. Cho nên, không có yếu tố Hiệp hành như Giáo hội đang cổ võ và dấn thân, công việc giáo dục của chúng ta sẽ thiếu đi nền tảng và mục tiêu mà Giáo hội mong muốn.

Nhân dịp ngày Nhà Giáo Việt Nam sắp đến, cùng với lời chào chúc thân tình đến tất cả quý thầy cô giáo đã và đang dấn thân trong sứ mạng giáo dục, tôi muốn tiếp tục chia sẻ thêm về đề tài đã được giới thiệu ở bức thư của năm 2022.

1. Lợi ích của giáo dục Kitô giáo

Nói đến giáo dục là nói đến một lộ trình trưởng thành và thăng tiến con người về mọi mặt, nhằm thích nghi với một cuộc sống luôn thay đổi và phát triển từng ngày. Thế nhưng giáo dục Kitô giáo còn muốn hướng con người đến một tầm vóc siêu nhiên hơn, nghĩa là để sống an vui hạnh phúc ở đời này và hướng về đời sau vĩnh cửu. Từ xa xưa trong Cựu Ước, việc giáo dục là việc cha mẹ truyền lại những kinh nghiệm cho con cái: “Người khôn tránh bạn xấu. Này con, giáo huấn của cha, con hãy nghe, lời dạy của mẹ, con đừng gạt bỏ” (Cn 1, 8). Vượt qua ranh giới gia đình, việc giáo dục mở rộng đến những người mang trách nhiệm cộng đồng, giúp người khác ý thức và xây dựng đời sống phong phú hơn về mặt luân lý: “Bấy giờ Người mở tai cho phàm nhân, làm cho họ sợ hãi vì những lời cảnh cáo, để kéo họ xa những việc đã làm, giúp họ tránh được thói kiêu căng, giữ linh hồn khỏi sa vào vực thẳm, cứu sinh mạng khỏi rơi xuống đường hầm” (G 33, 16-18).

Cuối cùng, trong cái nhìn và mục tiêu hướng đến của đức tin Kitô giáo, việc giáo dục quy về một chiều kích trọn vẹn nhất, như lời xác tín của các vị mục tử Giáo hội Việt Nam: “Mục đích của nền giáo dục Kitô giáo không chỉ là rèn luyện nhân cách con người thành hữu ích đối với bản thân, gia đình và xã hội, mà còn là giúp con người sống xứng đáng với tư cách con Thiên Chúa, để mai sau trở thành công dân Nước Trời. Sứ mạng đó được khơi nguồn từ Chúa Cha, được thực hiện nơi Chúa Con và được kiện toàn nhờ Chúa Thánh Thần” (Thư chung Hội Đồng Giám Mục Việt Nam 2007, số 3). Những lời này phải luôn là một định hướng nền tảng cho tất cả chúng ta, những giáo chức công giáo đang thi hành sứ mạng giáo dục hôm nay. Quý thầy cô hãy là những người vừa thông truyền kiến thức chuyên môn nhưng cũng vừa chia sẻ kinh nghiệm sống đạo, vừa hun đúc tinh thần học tập nhưng cũng vừa lan tỏa niềm tin Kitô giáo. Vậy, làm thế nào để chúng ta thi hành sứ mệnh này đúng với tinh thần mà Giáo hội đã ước mong?

2. Những điều đáng quan tâm

Thư chung Hội Đồng Giám Mục Việt Nam 2007, số 21 đề cập mọi Kitô hữu đều là những giáo lý viên, là những người được mời gọi tham gia vào công trình giáo dục đức tin của Mẹ Hội Thánh, với tinh thần: càng tự rèn luyện mình, chúng ta càng có khả năng huấn luyện người khác. Trong ý hướng đó, chúng ta tiếp tục tìm hiểu xem Dân tộc của Thiên Chúa là gì? Đức Kitô là ai trong dân tộc ấy?

Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo số 782 đã nêu lên 7 nét căn bản về Dân Thiên Chúa, một dân tộc hoàn toàn khác biệt với bất kỳ một tập thể nào trong lịch sử, xét về mọi phương diện: tôn giáo, chủng tộc, chính trị hay văn hóa:

- Là Dân của Thiên Chúa.
- Là những người tin vào Chúa Kitô.
- Có Chúa Kitô là Đấng làm Đầu.
- Có phẩm giá và sự tự do.
- Có lề luật là giới răn mới.
- Sứ vụ là muối và ánh sáng thế gian.
- Cùng đích là Nước Trời vĩnh cửu.

Các đặc tính này xoay quanh và biểu lộ một mối quan hệ căn bản: Thiên Chúa và con người. Từ thời Cựu Ước xa xưa, Thiên Chúa đã kêu gọi Áp-ram (sau này là Áp-ra-ham) rời quê hương xứ sở, để đến một vùng đất mới mà Thiên Chúa sẽ chỉ cho ông, với một lời hứa: “Ta sẽ làm cho ngươi thành một dân lớn, sẽ chúc phúc cho ngươi. Ta sẽ cho tên tuổi ngươi được lẫy lừng, và ngươi sẽ là một mối phúc lành” (St 12, 2). Dân tộc này sẽ trở thành dân tộc Ít-ra-en, được gọi là Dân tộc của Thiên Chúa đầu tiên. Điều này được công nhận qua lời ngôn sứ Isaia rằng: “Ta đã đặt lời Ta vào miệng ngươi, đã cho ngươi núp bóng bàn tay Ta khi dựng nên bầu trời và đắp nền trái đất, và nói với Xi-on: “Ngươi là dân Ta tuyển chọn” (Is 51, 16). Một lần khác, Thiên Chúa cũng xác nhận Ít-ra-en là dân tộc của Người qua lời của Êdêkiel: “Vì thế, hãy tuyên sấm, hỡi con người, hãy nói với Gốc: “ĐỨC CHÚA là Chúa Thượng phán thế này: Ngày đó, lúc Ít-ra-en, dân Ta, đang sống yên ổn, nào không phải ngươi sẽ động binh hay sao?”” (Ed 38, 14).

Bước sang thời Tân Ước và Giáo hội, thật rõ ràng và cũng rất tự do, tất cả những ai đón nhận Chúa Giêsu là Chúa và cũng là Cứu Chúa của mình, đều trở thành thành viên của Dân Thiên Chúa, vì Người đến để cứu chuộc tất cả nhân loại, không chỉ riêng dân Ít-ra-en (x. Rm 1, 16; 10, 11-13). Khi chúng ta chọn lựa theo Chúa Giêsu, Người sẽ chấp nhận chúng ta, và như thế, chúng ta thuộc về Người, và cũng là Dân tộc của Người.

Như vậy, từ mạc khải trong Cựu Ước đến sự thành toàn trong Tân Ước, Chúa Giêsu chính là trung tâm của Dân Thiên Chúa. Hay nói khác đi, Chúa Giêsu chính là vị Thầy tốt nhất cho những ai tin vào Người. Chúng ta hãy đọc lại một số Mạc khải căn bản minh chứng cho điều đó.

1) Tác giả thư Do Thái viết rằng: “Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách, Thiên Chúa đã phán dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã phán dạy chúng ta qua Thánh Tử” (Dt 1, 1-2). Điều đó có nghĩa là: các ngôn sứ, tiên tri và các tổ phụ, đều là những người nhận và truyền lại thông điệp của Thiên Chúa. Thế nhưng, nơi Chúa Giêsu, Người chính là Thánh Tử, một Vị thầy “giảng dạy như một Đấng có thẩm quyền, chứ không như các kinh sư” (x. Mc 1, 21-28; Lc 4, 32).

2) Trong Phúc âm chương 14 của Thánh sử Gioan, khởi đi từ câu hỏi của Tôma đến ước nguyện của Philipphê, muốn một lần nhìn thấy Chúa Cha, Chúa Giêsu muốn cho mọi người nhận ra vai trò đầy đủ nhất của mình. Người nói với các tông đồ rằng: “Thầy là Đường, là Sự Thật và là Sự Sống. Không ai đến được với Chúa Cha mà không qua Thầy” (Ga 14, 6). Và hơn thế nữa, ngay lúc này đây, “Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha” (Ga 14, 9).

3) Chúa Giêsu, vị Thầy tốt nhất, tận tâm và chết thay cho học trò của mình: “Đức Ki-tô đã chết thay cho mọi người, để những ai đang sống không còn sống cho chính mình nữa, mà sống cho Đấng đã chết và sống lại vì mình” (2 Cr 5, 14-15).

3. Tâm tình gửi Quý Thầy Cô

Giáo hội Mẹ chúng ta luôn thao thức về sứ mạng của mình trong thế giới hôm nay. Từ những kinh nghiệm trong thực tế, ta có thể nói được rằng: giáo dục là phương tiện để đến với người khác. Nếu trong chuyên môn, quý thầy cô có trách nhiệm truyền đạt kiến thức của mình, thì ít nhất là bằng cách sống, chúng ta hãy làm lan tỏa các chân lý Kitô giáo cho các môn sinh. Trong mọi nơi và mọi thời, Chúa Giêsu phải được giới thiệu cho mọi người bằng những cách thức phù hợp, vì Người là ơn Cứu Chuộc của nhân loại, là trọng tâm của đức tin Kitô giáo, và đó cũng là ước mong và sứ mạng mà Mẹ thiêng liêng Giáo hội trao phó cho chúng ta. Để làm được điều này, quý thầy cô không nên dừng lại với chương trình giáo dục tôn giáo ở giai đoạn sơ cấp qua các lớp giáo lý căn bản, nhưng phải quan tâm hơn đến việc thăng tiến đức tin của mình bằng việc tìm hiểu thêm về các chân lý đức tin qua giáo huấn của Giáo hội, từ đó truyền đạt kiến thức của mình cho học sinh một cách phong phú và hữu hiệu hơn.

Với các con học sinh và sinh viên thân mến, ngày Nhà Giáo Việt Nam luôn là một ngày thân thiết và gần gũi cho nghĩa tình thầy trò. Bó hoa đẹp nhất mà các con tặng quý thầy cô chính là lòng yêu mến và biết ơn của chính mình. Trong ý nghĩa đó, lời của sách Châm Ngôn thật đáng để các con ghi nhớ: “Này con, khôn ngoan của thầy, con hãy chú tâm học hỏi, hiểu biết của thầy, con hãy lắng tai nghe” (Cn 5, 1). Thực hành điều này trong cuộc sống, cũng là từ lời khuyên của quyển sách này, các con sẽ không đi lạc đường.

Quý Thầy Cô thân mến,

Trong bầu khí thân tình của ngày Nhà Giáo Việt Nam, thay mặt cho Ủy Ban Giáo Dục Công Giáo trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, tôi vui mừng gửi lời chúc sức khỏe và an vui đến tất cả quý thầy cô trên mọi miền đất nước. Xin hiệp lòng với vị cha chung của Giáo hội hoàn vũ, “cầu nguyện cho các nhà giáo dục, để họ trở nên chứng nhân đáng tin cậy, biết giảng dạy về tình huynh đệ hơn là đối đầu, và biết đặc biệt nâng đỡ những người còn non nớt và những người dễ bị tổn thương hơn cả” (Ý cầu nguyện của Đức Thánh Cha Phanxicô – Tháng 01/2023).

Thân ái trong Chúa Kitô.

Vĩnh Long, ngày 15 tháng 11 năm 2023.

+ Phêrô Huỳnh Văn Hai
Giám mục Giáo Phận Vĩnh Long
Chủ tịch Ủy Ban Giáo Dục Công Giáo